Inspiratie, persoonlijke groei en geluk
Een mens heeft zo zijn gewoonten. Elk jaar als ik mijn dochters op zondag naar zeilkamp breng, dan blijven we nog wat hangen in Friesland. Van de sfeer in Friesland word ik blij, het gevoel van vakantie, van vrijheid, met al die zeilboten. Zeilen, zo bedacht ik me vandaag, was vroeger een noodzaak. Maar nu… Lees verder
Volgens de overlevering is de Chinese wijsgeer Lao Tse de grondlegger van het taoisme. Lao Tse was archivaris van de stad Luoyang. Hij trok weg uit de streek waar hij woonde, omdat hij teleurgesteld was over het geestelijk verval, maar volgens de overlevering werd hij door een grenswacht weerhouden, die wel interesse stelde in zijn wijsheid en hem vroeg… Lees verder
Wanneer je schrijft over de filosofie dan kan Plato daarbij niet ontbreken. De Engelse filosoof Whitehead kenschetste de Westerse filosofie zelfs als “een aantal voetnoten bij het werk van Plato”. Een zekere waarheid schuilt hier wel in. Zo ligt de Ideeenleer van Plato ten grondslag aan de hoofdstroming van het “idealisme” in de filosofie. Plato… Lees verder
Demokritos was een Griekse filosoof en astronoom, die afkomstig was uit Thracie. Hij verbleef langere tijd in Egypte en in Babylon, waar hij veel kennis opdeed van de astronomie en de wiskunde. Hij introduceerde in Griekenland nieuwe concepten zoals de verdeling van de sterrenhemel in een noordelijk en een zuidelijk halfrond, en hij beschreef sterrenstelsels.… Lees verder
Zhuang Zi is een van de belangrijkste denkers uit het taoisme. Deze Chinese filosofie beschouwt de werkelijkheid als een mysterie, dat het menselijk denkvermogen te boven gaat. Omdat we de werkelijkheid niet kunnen kennen, mogen wij in onze opvattingen daarover niet stellig zijn. De mens, die zijn vooroordelen en vastgeroeste meningen loslaat, leeft volgens de… Lees verder
Heb je ook wel eens gedacht: als ik nou getrouwd was met die en die, dan was ik een ander mens geworden? In een relatie wordt je identiteit mede bepaald door de ander. De ene partner maakt andere dingen in je los dan de andere, en je past je gedrag aan op je partner. Is… Lees verder
Met zijn belangrijkste filosofische werk Kritiek van de zuivere rede (1781) heeft Immanuel Kant een kentering teweeg gebracht in de Westerse filosofie. Hij is daarmee een van de belangrijkste moderne denkers. Hij spreekt zelf met recht van een “wetenschappelijke revolutie”. In het werk van Immanuel Kant zijn twee perioden te onderscheiden: zijn voorkritische periode en zijn… Lees verder
De Amerikaanse filosoof Richard Rorty maakte faam met zijn boek Philosophy and the Mirror of Nature (1979). Richard Rorty bestreed de Platoonse idee, dat de mens in het verwerven van kennis te beschouwen is als een spiegel die de werkelijkheid reflecteert. Plato meende, dat door tussenkomst van een begiftigde kenner (de mens) de (absolute) waarheid en werkelijkheid… Lees verder
Socrates was de eerste van de drie invloedrijkste filosofen uit de Griekse oudheid (naast Plato en Aristoteles). Hij was de eerste die het handelen van de mens centraal stelde in zijn wereldbeschouwing. Hij stelde de vraag: hoe moeten wij zo verantwoord mogelijk leven? Socrates heeft geen geschriften opgesteld, zodat we alleen over zijn verhandelingen weten… Lees verder
Volgens de hedendaagse Sloveense filosoof Slavoj Zizek heeft het linkse establishment de markteconomie als leidend economisch principe aanvaard, waardoor zij er geen kritiek meer op kan geven. Alleen populistische rechtse partijen zetten nog vraagtekens bij de onbeperkte heerschappij van de markt. Zo merken Valerie Grunberg en Frank Meester op in Filosofie scheurkalender van 2 april… Lees verder
“Het besef dat metafysica een gevolg van zich niet lekker voelen is.” Fernando Pessoa De Filosofie scheurkalender 27 april 2011 (Rob Hartmans) gaat over de dichter Pessoa, die metafysische gedachten van de mens beschouwt als niet meer dan een gevolg van fysiek onbehagen: misselijkheid, zeeziekte of duizeligheid. Enigszins herkenbaar vind ik dit wel. Ik heb gemerkt… Lees verder
De Franse filosoof Michel Foucault behoort tot de postmodernistische school. De kenbare waarheid wordt niet – zoals Descartes meende – bepaald door het bewustzijn, maar door de taal. Tot deze stroming behoren ook Nietsche, Freud, Ferdinand de Saussure, Kant en Hegel. Het moderne mensbeeld volgens Michel Foucault Foucault heeft faam gemaakt met zijn boek Les mots… Lees verder
“Dienaren van Gods woord zijn zij die het volk op gezag van de hoogste overheden de vroomheid leren in een vorm die volgens het besluit van deze overheden in overeenstemming is met het algemeen belang”. Bovenstaande zin uit het Tractatus theologico-politicus (1670) van Spinoza stelt de scheiding tussen kerk en staat aan de orde. Baruch… Lees verder
De Deense filosoof Søren Kierkegaard wordt beschouwd als een van de eerste existentialisten. In zijn werk verdiept hij zich in de verhouding tussen het denken (bewustzijn) van de mens en de werkelijkheid. Taal, zo stelt hij, is als product van het denken per definitie een onvolkomen uitdrukking van de werkelijkheid. Volgens Søren Kierkegaard vervreemdt de taal ons van… Lees verder
Stephen Toulmin was van origine een natuurkundige. Als wetenschapsfilosoof werd hij steeds kritischer over het idee, dat de natuurwetenschappen het antwoord op alle vragen zouden geven. In het televisieprogramma ‘Een Schitterend Ongeluk’ waarin Wim Kayzer een zestal wetenschappers interviewde (VPRO 1993), vertelde Stephen Toulmin dat hij jegens zijn collega wetenschappers een basaal sceptische houding had ontwikkeld, die hij… Lees verder
Het boek “Das Narrenschiff” (1494) van de hand van de Duitse filosoof Sebastian Brant is te beschouwen als een voorloper op “De Lof der Zotheid” (1515) van de Nederlandse filosoof Erasmus. Het boek is een kritiek op het humanisme, dat de mens centraal stelt in de wereld. Sebastian Brant (een tijdgenoot van Maarten Luther) spoort aan inzicht… Lees verder
Op 6 januari 2009 zond de EO een aflevering uit van Het Elfde Uur, met Andries Knevel. Deze ging in gesprek met de wetenschappers Tom Zoutewelle, Bas Haring en Cees Dekker over de evolutietheorie. Bij toeval viel ik daar in (ik zou niet zo snel spontaan een programma met Andries Knevel bekijken), maar het debat… Lees verder
In het boekje “Descartes in 90 minuten” van Paul Strathern wordt het leven en denken van Rene Descartes toegelicht. Het is een erg prettig en inderdaad snel leesbaar boekje. De grote verdienste van Descartes (1596-1650) is dat hij als een van de eerste Westerse filosofen het Middeleeuwse mystieke denken verliet en de wereld puur determineerde… Lees verder
Veel internationaal opererende bedrijven voelen een morele plicht om een bijdrage te leveren aan het oplossen van problemen in de wereld, maar weten niet goed hoe ze dit aan moeten pakken en ondertussen ook een redelijke winst blijven maken. Lees verder
